Door krapte op de arbeidsmarkt dreigt Nederland tegen de grenzen van de economische groei aan te lopen. Zonde voor ondernemers die hierdoor worden beperkt in groeimogelijkheden. Bovendien onnodig, want potentieel is er zeker, vooral voor wie verder kijkt dan zijn neus lang is. “Mijn teamleden keken in eerste instantie vreemd op, maar nu eet iedereen hier Muhammara.”
Tekst: Pieter van der Meulen
“Vaardigheden kun je leren, mentaliteit is een stuk moeilijker bij te brengen.” Yousef Yousef, lid van VNO-NCW Den Haag en voorzitter VNO-NCW netwerk Groene Groeiers, groeit fors met zijn bedrijf LG Sonic, een toonaangevende producent van algenbestrijding. Om de vraag naar personeel in te vullen kwam hij met een creatieve oplossing voor moeilijk vervulbare, vaak technische vacatures. Een half jaar geleden nam hij vijf Syriërs, een Argentijn en een Colombiaan aan. Het blijkt een schot in de roos. Niet alleen pakken ze het werk en de taal snel op, ze brengen een heel nieuwe, positieve dynamiek op de werkvloer. “Deze nieuwkomers nemen initiatief, zorgen voor teamspirit en zijn bovenal écht gretig. Hongerig om te leren, om succesvol te zijn. Er wordt nog wel eens vergeten dat vluchtelingen tegen wil en dank hun leven hebben moeten achterlaten. Een nieuw bestaan opbouwen op een volledig nieuwe plek, met een andere cultuur, een andere taal, noem maar op, is een enorme uitdaging. Maar wat ik vooral zie is optimisme en een grote drang om te slagen. Natuurlijk is er weleens miscommunicatie of loop je tegen cultuurverschillen aan, maar in grote lijnen is de invloed van meer diversiteit binnen het bedrijf zeer positief. Laatst nam iemand Muhammara mee, een Syrische salade met geroosterde paprika’s. Teamleden van LG Sonic keken vreemd op, maar zijn inmiddels helemaal om en bestellen het nu zelf ook.”
KrapteVerschillende sectoren kampen inmiddels met structureel personeelstekort. Met name in de zorg, bouw, onderwijs, techniek en ICT blijkt het, op alle opleidingsniveaus, lastig geschikt personeel te vinden. De economische behoefte is groot, maar politiek en maatschappelijk is het binnenhalen van arbeidsmigranten een gevoelig punt. “We kunnen als samenleving zeggen dat we geen arbeids- en kennismigranten willen, maar dat heeft grote consequenties,” stelt Rob Slagmolen, secretaris arbeidsmarkt bij VNO-NCW/MKB Nederland. “Als politiek Nederland besluit geen mensen meer binnen te halen, kunnen internationaal toonaangevende bedrijven die cruciaal zijn voor de Nederlandse economie niet meer renderen. Maar ook de tuinbouwbedrijven in Westland, Oostland en Aalsmeer of transport- en bouwbedrijven lopen vast. Dat heeft ook een negatieve uitwerking op de werkgelegenheid in algemene zin, omdat bedrijven moeten inkrimpen en niet kunnen voldoen aan de vraag uit de markt. We hebben nu en in de toekomst arbeidsmigranten nodig, maar we moeten dit beter organiseren.” Slagmolen doelt onder meer op huisvesting van arbeidsmigranten die in sommige gevallen nog te wensen over laat. In een vernietigend artikel in het NRC Handelsblad uit maart dit jaar wordt uitgebreid ingegaan op mensonterende omstandigheden: slapen op pallets, de vensterbank zwart van de schimmel, te lange werkdagen en wie klaagt, raakt zijn baan kwijt of wordt uit huis gezet. VNO-NCW en MKB Nederland voeren een intensieve lobby om huisvesting voor arbeidsmigranten al op de korte termijn te verbeteren.
Drie sporenDe werkgeversverenigingen willen het personeelstekort langs drie sporen aanpakken. “We proberen zoveel mogelijk werklozen uit de kaartenbakken van de gemeenten te krijgen,” aldus Slagmolen. De werkloosheid loopt sinds 2014 gestaag terug, maar een grote groep langdurig werklozen blijft tegen wil en dank aan de kant staan. VNO-NCW pleit voor openbare kaartenbakken, zodat werkgevers sneller personeel kunnen vinden. “Daarnaast valt een wereld te winnen op het gebied van werk-naar-werk,” vervolgt Slagmolen. “Investeren in opleidingen, een leven lang leren en vermijden dat niet-werken aantrekkelijk is, kan de arbeidsparticipatie consolideren. Het derde spoor is beter omgaan met kennis- en arbeidsmigranten. De regionale werkgeversverenigingen zijn in gesprek over huisvesting in de regio’s waar dit speelt, maken afspraken met provincies en werken samen met bedrijven om meer te bouwen.”
Wonen in bedrijfspandOok Ron van Ommen, directeur-eigenaar van Rijndorp Installaties uit Zoeterwoude en lid van VNO-NCW Rijnland, is genoodzaakt out-of-the-box te denken toen hij enkele jaren geleden steeds meer werk, maar minder geschikte werknemers kon vinden. Al snel merkte hij dat het niet eenvoudig is om mensen die aan de zijlijn staan, aan werk te helpen. “Vluchtelingenwerk, het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV), allemaal instanties in Nederland die niet samenwerken. Eén aanspreekpunt in Nederland om vluchtelingen aan het werk te helpen, is er niet. Een collega legde contact met een arbeidscoach van het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het Technisch Installatiebedrijf en zij ging voorselecteren voor mij.” Inmiddels werken twaalf statushouders bij Rijndorp Installaties. Van Ommen biedt de nieuwe werknemers eerst een interne opleiding aan en in zijn bedrijfspand heeft hij in een loods een technische ruimte omgetoverd tot een soort woning. Het gewenningsproces voor de al langer in dienst zijnde werknemers, waarmee Yousef ook te maken heeft, herkent Van Ommen. “De monteurs die al bij me werkten zijn inmiddels helemaal om. En zij weten ook: als je leerlingen in dienst neemt, moet je ook veel aan begeleiding doen.”
Morele agendaHet potentieel maar vooral ook de noodzaak om nieuwkomers zo snel mogelijk aan het werk te helpen, dringt binnen het bedrijfsleven steeds verder door. Vijftien grote bedrijven, waaronder Shell, ING, Philips, Dura Vermeer, Randstad en Accenture, gaan komende twee jaar ruim 3.500 vaste banen voor vluchtelingen creëren. Daarnaast worden opleidingstrajecten en hulpprogramma’s opgezet, waardoor duizenden migranten uitzicht krijgen op betaald werk of ondersteuning krijgen bij het starten van een eigen onderneming. “Dit is de morele agenda van het bedrijfsleven, buiten de politiek om,” verklaart Paul Polman, voorzitter van de Internationale Kamer van Koophandel en voormalig CEO van Unilever, tegen het Financieel Dagblad (9/4/’19). “De wereld kent meer vluchtelingen dan ooit. Vergeet niet dat u en ik in Syrië geboren hadden kunnen zijn. Ik sta hier omdat de Nederlandse overheid mijn opleiding heeft betaald.” Yousef Yousef vindt het een goede zaak dat grote bedrijven zich inzetten om nieuwkomers een kans te bieden. Zelf vluchtte hij als kind vanuit Syrië naar Nederland en weet hij hoe belangrijk het is perspectief en goede behandeling te bieden. “Zorg voor persoonlijke begeleiding, wees geïnteresseerd en verdiep je in hun achtergrond. Als iemand de taal niet spreekt of de cultuur niet kent, betekent dat niet dat hij of zij dom of onwelwillend is. Ik bied taalcursussen aan en dan zie je dat het heel snel wordt opgepakt. Het is een kleine moeite voor de gemotiveerde en betrokken werknemer die je er voor terugkrijgt. Het belang van integratie van nieuwkomers is essentieel en onvermijdelijk in een moderne samenleving, maar te weinig mensen staan op en nemen verantwoordelijkheid. Ik roep ondernemers en overheden op volwaardige kansen te bieden aan mensen die we nu en in de toekomst keihard nodig hebben.”
Overweeg je ook vluchtelingen in dienst te nemen? Neem contact op met ondernemers die hier ervaring mee hebben via onze netwerkapp: www.vno-ncwwest.nl/app
Gerelateerde artikelen
Sluit je aan
Lid worden bij VNO-NCW West betekent aansluiten bij een invloedrijk netwerk. Wij vertegenwoordigen diverse bedrijfstakken in Noord- en Zuid-Holland en zetten ons in voor een optimaal ondernemingsklimaat.