‘Een bedrijf is geen geldmachine’

Klakkeloos complimenten uitdelen, daar is Cees van der Meij (58) niet van. Ja, het is goed dat VNO-NCW een nieuw geluid uitdraagt met haar MTL-visie ‘Ondernemen voor brede welvaart’, maar nee, disruptief is die visie niet. “We zijn in een nieuw tijdperk terechtgekomen en dat verdient een andere aanpak.  In de regio’s zijn mooie voorbeelden van ondernemers die impact maken op thema’s als verduurzaming en inclusiviteit. VNO moet bij hen gaan kijken om daarna anderen te inspireren in hun regio mee te doen. Dat werkt beter dan nationale getallen, zoals het 200.000 banenplan.”

Videoboodschap van Cees van der Meij (2,5 min.)

Door Annemarie van Oorschot

Cees van der Meij is directeur-grootaandeelhouder van de Koninklijke Royal Lemkes in Bleiswijk. Het 139-jaar oude familiebedrijf verhandelt kamer- en tuinplanten voor retailers, zoals bouwmarktketens en tuincentra, in 34 landen. “Het bedrijf heeft een groen hart”, zegt hij trots. “Al acht jaar geleden hadden we het grootste zonnepanelen dak van Nederland. Nu zijn we zelfvoorzienend en verkopen we groene energie aan onze medewerkers. Daarnaast besteden we veel aandacht aan de ontwikkeling van mensen, binnen en buiten het bedrijf.”

Geen geldmachine
Een bedrijf is geen geldmachine, vindt hij. Economische groei is niet zaligmakend. “Er is niks vervelender dan het Zwitserleven-gevoel najagen. Dat geeft hooguit een kort gevoel van voldoening. Persoonlijk haal ik voldoening uit dromen, verandering en mensen. Als ondernemer kan ik mensen beter laten functioneren, de ander zelfs beter laten worden dan ik zelf. Ieder mens heeft een bestemming. Niets is mooier dan iemand zijn bestemming helpen vinden.”

Blanco tekenvel
Begin januari werd Van der Meij samen met andere leden van VNO-NCW West uitgenodigd om mee te denken over de visie voor de midden-lange-termijn van VNO-NCW en MKB Nederland. Met de Tweede Kamerverkiezingen in aantocht en de vorming van een regeerakkoord daarna is zo’n visie van belang. En ook voor de verenigingen zelf was vernieuwing van de koers gewenst.
Dat het Rijnlandse model 2.0 centraal staat in de nieuwe koers, vindt van der Meij goed. Het bedrijfsleven wil samen met de overheid en andere stakeholders maatschappelijke vraagstukken helpen oplossen, met name de issues klimaat en inclusiviteit. Dat is waardevol, maar disruptief vindt hij het niet. “VNO loopt tegen het probleem aan dat haar stakeholders sneller veranderen dan de vereniging zelf. Overigens iets waar iedere organisatie in deze tijd tegenaan loopt. Dan moet je de vraag stellen: wat zouden we doen als we opnieuw zouden beginnen. Je start met een blanco tekenvel. Tijdens de meedenkbijeenkomst lag er al een raamwerk, gestoeld op de bestaande organisatie. Dat werkt niet zo goed.”

Vertrouwen
In ‘Ondernemen voor brede welvaart’ ziet hij niet terug welke wet- en regelgeving moet veranderen. Ook ontbreekt een regionale aanpak van de maatschappelijke vraagstukken. “Nationale getallen noemen, zoals het creëren van 200.000 banen, heeft geen zin. Ondernemers moeten het immers op regionaal niveau uitvoeren. En liefst met zo min mogelijk controle-formulieren van overheidswege. Geef bedrijven die al jaren een onbesproken blazoen hebben – en dat zijn de meeste - vertrouwen.”
Ook kan hij zich niet vinden in het voorstel van winstdeling voor werknemers om de scheefgroei in de samenleving tegen te gaan? “Mensen hebben geen winst nodig, maar vertrouwen en hulp.”

Lansingerland
Hij is er de man niet naar om als beste stuurman aan de wal te staan. Dus startte hij 2,5 jaar geleden een project om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. “In Lansingerland zijn honderden bedrijven, terwijl er duizend mensen zonder werk zitten. Dat moet toch op te lossen zijn, zou je denken.”
Van der Meij kreeg op zijn verzoek aan de gemeente data uit het sociale domein, onder meer leeftijd, herkomst en het aantal jaren werkloos. De gegevens kwamen uit de kaartenbakken van met name de bijstand, Wajong, jeugdzorg en de wet Maatschappelijke Ondersteuning. “In dit domein gaat 30 miljoen euro om, de helft daarvan gaat op aan de infrastructuur van de uitvoering, vooral om de controle te houden. Dat werkt niet. Onze dataspecialisten hebben een overzicht gemaakt, waaruit blijkt dat iedere werkzoekende een eigen historie en verhaal heeft. Maatwerk is nodig, waarbij iedereen recht heeft op persoonlijke aandacht.”

Pilot
Hij startte een pilot gestart waarin mensen wekenlang persoonlijk werden begeleid. “We nodigden kandidaten uit op het bedrijf, een kleine groep kreeg een opleidingstraject en een persoonlijke coach. Als afsluiting maakte een kandidaat samen met een fotograaf een wandeling langs de Rotte. Bij de eerste foto stond hij of zij er nog schuchter op, bij de laatste stralend. Zo ontstond niet alleen zelfvertrouwen, maar ook een goede foto voor het C.V.”
Van de tien mensen uit pilot hebben er nu vijf een baan. “De pilot leerde dat een deel van de mensen vertrouwen kreeg in onze aanpak en vervolgens vertrouwen in zichzelf. Maar het is niet voor iedereen weggelegd. Voor anderen moeten we als maatschappij goed zorgen en ze verder met rust laten.”

Impact
Van der Meij adviseert VNO-NCW op bezoek te gaan bij ondernemers die al impact maken op de maatschappelijke thema’s. “Zet hen in de voorhoede, laat ze andere ondernemers inspireren. Voor veranderingen is intrinsieke motivatie nodig. Je kunt veel regionaal oplossen, geef ondernemers de ruimte en laat verschillen tussen regio’s bestaan.”